ZAKON O KOSOVU I METOHIJI
Predmet zakona
Član 1.
Ovim zakonom se uređuju nadležnosti Autonomne pokrajine Kosova i Metohije (u daljem tekstu: AP Kosova i Metohije) i druga pitanja od značaja za položaj AP Kosova i Metohije.
Ovaj zakon je na snazi dok je na snazi Rezolucija Saveta bezbednosti UN 1244.
Status
Član 2.
AP Kosovo i Metohija predstavlja autonomnu pokrajinu u sastavu Republike Srbije, u skladu sa Rezolucijom Saveta bezbednosti UN 1244, Ustavom Republike Srbije i ovim zakonom, sa suštinskom autonomijom koja podrazumeva i mogućnost samostalnog istupanja prema trećim državama, pri čemu će se smatrati da se sve takve aktivnosti podrazumevaju kao regionalne aktivnosti.
AP Kosovo i Metohija kao sastavni deo Srbije nema pravo na članstvo u Ujedinjenim nacijama.
AP Kosovo i Metohija je jedinica lokalne samouprave unutar Republike Srbije koja ima svoju skupštinu i vladu koje se biraju na slobodnim demokratskim izborima.
AP Kosovo i Metohija u skladu sa Ustavom Republike Srbije uređuje nadležnost, izbor, organizaciju i rad organa i službi koje osniva u skladu sa ovim zakonom.
Ništavost pravnih akata
Član 3.
Nijedan pravni akt AP Kosova i Metohije koji je donet u suprotnosti sa odredbama ovog zakona neće proizvoditi pravno dejstvo i smatraće se ništavim dokumentom.
Nijedan pravni akt AP Kosova i Metohije koji dovodi do smanjenja osnovnih ljudskih prava građana ili koji je uperen na menjanje imovinskih i kulturnih pozicija Republike Srbije ili fizičkih i pravnih lica pod njenom jurisdikcijom neće proizvoditi pravno dejstvo i smatraće se ništavim pravnim aktom.
Svi sporazumi koje Republika Srbija zaključi sa organima ili predstavnicima AP Kosova i Metohije smatraće se pravno neobavezjućim sporazumima osim ukoliko ih ne potvrdi Narodna skupština Republike Srbije, u kom slučaju takvi sporazumi imaju snagu podzakonskog akta.
Svi organi, organizacije, pravni akti i odluke sudova AP Kosova i Metohije, u smislu ovog zakona, smatraće se autonomnim pravom Pokrajine sa pravnim dejstvom isključivo na teritoriji AP Kosova i Metohije.
Pravosudne institucije AP Kosova i Metohije smatraju se arbitražnim sudovima, a njihove odluke arbitražnim odlukama.
Statut
Član 4.
AP Kosovo i Metohija ima pravo da donese najviši pokrajinski akt koji ima snagu statuta AP, kao i pravo da takav akt nazove ustavom (u daljem tekstu: Statut pokrajine).
Svi organi i organizacija AP Kosova i Metohije, ustanovljeni na osnovu Statuta Pokrajine, smatraju se organima Autonomne pokrajine, a svi opšti i pojedinačni pravni akti aktima Autonomne pokrajine donetim u skladu sa pokrajinskim ustavom.
Ustav Pokrajine i akti niže pravne snage imaju dejstvo isključivo na teritoriji AP Kosova i Metohije.
Zakoni
Član 5.
Skupština AP Kosova i Metohije donosi zakone koji važe na teritoriji AP Kosova i Metohije i koji ne moraju biti u saglasnosti sa zakonima Republike Srbije, ali moraju biti u saglasnosti sa ovim Zakonom.
AP Kosovo i Metohija ima pravo da odabere posebno ime, zastavu i himnu.
Članstvo u međunarodnim organizacijama
Član 6.
AP Kosovo i Metohija ima pravo da bude član međunarodnih organizacija na osnovu prethodno pribavljenje saglasnosti Narodne skupštine Republike Srbije.
AP Kosovo i Metohija nema pravo na stolicu u Ujedinjenim nacijama.
AP Kosovo i Metohija ima pravo da bude član međunarodnih sportskih organizacija i da pod svojim imenom i svojom zastavom nastupa na svim međunarodnim takmičenjima po ugledu na Englesku, Škotsku, Vels i Severnu Irsku ili Dansku i Farska ostrva.
AP Kosovo i Metohija može da dobije saglasnost Narodne skupštine Republike Srbije za članstvo u Organizaciji Ujedinjenih nacija za obrazovanje, nauku i kulturu (UNESKO) ukoliko prihvati eksteritorijalnost srpskih manastira i kulturne baštine i potpiše sa Republikom Srbijom pravno obavezujući sporazum koji će potvrditi Narodna skupština Republike Srbije i koji time postaje sastavni deo ovog zakona.
Teritorijalna organizacija
Član 7.
AP Kosovo i Metohija u svom sastavu ima:
- Autonomnu oblast Serverno Kosovo koju čine sledeće četiri opštine: Severna Mitrovica, Zvečan, Zubin Potok i Leposavić;
- Zajednicu opština južno od Ibra u kojima Srbi čine većinsko stanovnišvo (u daljem tekstu: Zajednica srpskih opština – skraćeno ZSO);
Republika Srbija ima pravo da uređuje teritorijalnu organizaciju na teritoriji AP Kosova i Metohije u skladu sa ovim zakonom.
Svaka promena teritorijalne organizacije na teritoriji AP Kosova i Metohije, uključujući i promene koje su nastale po osnovu sporazuma organa Republike Srbije i AP Kosova i Metohije smatra se unutrašnjim aktom teritorijalne reorganizacije u smislu ovog zakona.
Vlada Republike Srbije utvrđuje detalje teritorijalne organizacije sa izabranim predstavnicima AP Kosovo i Metohija o sadržaju i suštini podele vlasti između Autonomne pokrajine, Autonomne oblasti Severno Kosovo i Zajednice srpskih opština. Narodna skupština Republike Srbije mora da potvrdi svaku izmenu teritorijalne organizacije i podele nadležnosti unutar Pokrajine.
Po osnovu sporazuma iz prethodnog stava, Republika Srbija ima pravo da jednostranim aktom, u skladu sa Ustavom Republike Srbije, proširi, smanji ili ukine … na delu teritorije AP Kosova i Metohije.
Identifikaciona dokumenta
Član 8.
Državljani Republike Srbije sa prebivalištem na teritoriji AP Kosova i Metohije mogu se koristiti pogodnostima koje je po osnovu regionalinih sporazuma AP Kosovo i Metohija zaključila u okviru svoje nadležnosti.
Izuzetno, državljani Republike Srbije sa prebivalištem na teritoriji AP Kosova i Metohije, mogu se koristiti i pogodnostima koje je AP Kosovo i Metohija zaključila van granica svoje nadležnosti, u slučaju da to nije utvrđeno odgovarajućim aktom Ustavnog suda Republike Srbije.
U tom smislu, državljani Republike Srbije mogu koristiti identifikaciona dokumenta AP Kosova i Metohije (lične karte i slično), kao i ostalu dokumentaciju koju su izdali organi pokrajine.
U slučaju da se državljani Republike Srbije koriste identifikacionim dokumentima AP Kosova i Metohije, kao i u svim ostalim slučajevima gde pravni subjektivitet izvode iz činjenice prebivališta na teritoriji AP Kosova i Metohije, pravna dejstva svih odnosa koji nastanu iz takvog subjektiviteta ograničavaju se isključivo na teritoriju AP Kosova i Metohije i imaju značaj isključivo prema pokrajinskim institucijama, a ne i prema institucijama Republike Srbije.
Državljani Republike Srbije sa prebivalištem na teritoriji AP Kosova i Metohije imaju obavezu da pribave dokumenta Republike Srbije. Sa aktom pribavljanja ličnih dokumenata izjednačava se registracija dokumenata koji su izdale pokrajinske vlasti kod nadležnih organa Republike Srbije.
Imovina
Član 9.
Vlada Republike Srbije će u roku od tri meseca od dana stupanja na snagu ovog zakona izvršiti popis i procenu imovine Republike Srbije u AP Kosovo i Metohija i svih ulaganja iz budžeta Republike Srbije u infrastrukturu AP Kosovo i Metohija, uključujući i putnu i železničku infrastrukturu, aerodrome, elektromrežu, energetske objekte, vodovod i kanalizaciju, telekomunikacionu mrežu i drugo.
Imovina Republike Srbije, kao i imovina fizičkih i pravnih lica sa teritorije Republike Srbije, uključujući i imovinske pozicije i legitimna očekivanja, ne može se prometovati na drugi način osim na način propisan zakonima Republike Srbije, pri čemu odluke AP Kosova i Metohije nemaju dejstva prema vlasničkim pravima i režimu imovine, osim u slučaju potvrđivanja sporazuma između republičkih i pokrajinskih organa vlasti i to u pogledu imovine određene sporazumom.
Kulturna baština
Član 10.
Kulturna baština Republike Srbije na teritoriji AP Kosova i Metohije, uključujući sve srednjovekovne manastire i crkvene posede, uživa zaštitu Republike Srbije i bilo kakve odluke pokrajinskih organa nemaju dejstva na obim te zaštite. Republike Srbija ima isključivu nadležnost nad ovom kulturnom baštinom uključujući i međunarodne organizacije kao što je UNESKO.
Vlada Republike Srbije ima pravo da potpiše sporazum sa organima AP Kosovo i Metohije nadležnim za kulturnu baštinu Albanaca na teritoriji AP KiM kojim bi se jasno razgraničila nadležnost između kulturne baštine za koju je nadležna Republika Srbija i kulturne baštine za koju je nadležna AP KiM i da na osnovu tog sporazuma, poštujući stav 1. ovog člana, omogući članstvo AP KiM u UNESKO radi zaštite albanske kulturne baštine u AP KiM.
Republika Srbija može po osnovu ovog zakona, po uzoru na model svetogorskih manastira ili Vatikana, dati potpunu autonomiju u pogledu na opšte pravne akte koji važe na teritoriji AP Kosova i Metohije.
Direktno vršenje vlasti
Član 11.
Republika Srbija na osnovu ovog zakona može da u skladu sa sporazumom potpisanim sa organima AP Kosovo i Metohija preuzme direktno vršenje vlasti na delu teritorije Pokrajine i u tom smislu izvrši unutrašnje razgraničenje.
Direktno vršenje vlasti na delu teritorije AP Kosova i Metohije se ni pod kojim uslovima ne može smatrati neposrednim ili posrednim priznanjem nezavisnosti ostatka teritorije AP Kosovo i Metohija.
Državljanstvo
Član 12.
AP Kosovo i Metohija ima pravo da vodi registar građana koji žive na teritoriji Pokrajine kao i birački spisak. AP Kosovo i Metohija ima pravo da činjenicu upisa u taj registar tretira kao činjenicu državljanstva i da na osnovu njega izdaje odgovarajuća uverenja i putne isprave.
Državljani Republike Srbije sa prebivalištem na teritoriji AP Kosova i Metohije nemaju pravo na tako uspostavljeno državljanstvo AP Kosova i Metohije, odnosno imaju izbor između statusa registrovanog upisa u registar AP Kosova i Metohije i državljanstva Republike Srbije.
Smatra se da je podnošenjem zahteva za putnu ispravu AP Kosova i Metohije, državljanin Republike Srbije izrazio volju za istup iz državljanstva Republike Srbije, a činjenica samog izdavanja putne isprave od strane organa AP Kosova i Metohije dovodi do prestanka državljanstva Republike Srbije po sili zakona.
Fizička lica
Član 13.
Državljani Republike Srbije sa prebivalištem na teritoriji AP Kosova i Metohije imaju pravo da dobiju identifikaciona i putna dokumenta Republike Srbije.
Državljani Republike Srbije sa prebivalištem na teritoriji AP Kosova i Metohije imaju pravo na penzionu, invalidsku, socijalnu, zdravstvenu i svaku drugu zaštitu kao i svi drugi državljani Republike Srbije i imaju pravo pristupa obrazovnom, pravnom i svakom drugom sistemu Republike Srbije kao i svi drugi državljani Republike Srbije.
Pravna lica
Član 14.
Sva pravna lica registrovana na Kosovu i Metohiji u skladu sa aktima AP Kosovo i Metohija imaju pravo da se registruju i u skladu sa zakonima Republike Srbije i da svoju registraciju i sve izmene u skladu sa aktima AP Kosovo i Metohija prijave Republici Srbiji. Sva pravna lica koja su na takav način registrovana imaju status domaćeg pravnog lica u pravnom prometu Republike Srbije.
Pravna lica registrovana na Kosovu i Metohiji koja se registruju i u Republici Srbiji oslobođena su dvostrukog oporezivanja i imaju pravo na sve podsticaje koje Republika Srbija pruža svim drugim domaćim pravnim licima.
Vojska i policija
Član 14.
Kosovo i Metohija ima isključivu obavezu za garantovanje bezbednosti na celoj teritoriji Pokrajine, te u tom smislu ima pravo da obrazuje policijske snage u skladu sa pokrajinskim aktima.
U slučaju da AP Kosovo i Metohija u okviru svojih nadležnosti odluči da obrazuje vojne snage, one će se smatrati policijskim snagama u smislu ovog zakona.
U skladu sa članom 4. Rezolucije UN 12 44, Republika Srbija može odlučiti da u dogovoru sa pokrajinskim organima uputi na teritoriju Pokrajine određeni broj vojnih i policijskih formacija.
Upućivanje formacija je moguće i u slučaju ozbiljne pretnje po život i imovinu lica sa prebivalištem na teritoriji AP Kosova i Metohije, a u slučaju da pokrajinski organi nisu u stanju da odgovore bezbednosnim zahtevima.
Upućivanje formacija na teritoriju AP Kosova i Metohije smatra se unutrašnjim pitanjem Republike Srbije i može se izvršiti samo u slučaju proglašenja vanrednog stanja na teritoriji Republike Srbije.
Obrazloženje
Osnov za nacrt ovog zakona je presek Ustava Republike Srbije i Rezolucije 1244. Model rešenja je odnos Danske i Farskih ostrva.
Jedan od najvažnijih razloga koji se navode za potpisivanje pravno obavezujućeg sporazuma sa Prištinom je da Srbija nema definisane granice i da njen Ustav ne važi na celoj teritoriji. DJB priprema zakonsko rešenje koje je u skladu i sa Ustavom Republike Srbije i sa međunarodnim pravom i Rezolucijom 1244 i koje praktično rešava oba ova problema, a ne zahteva pravno obavezujući sporazum sa Prištinom.
Članom 16. Stav 2. Ustava Republike Srbije se kaže:
“Opšteprihvaćena pravila međunarodnog prava i potvrđeni međunarodni ugovori sastavni su deo pravnog poretka Republike Srbije i neposredno se primenjuju. Potvrđeni međunarodni ugovori moraju biti u skladu sa Ustavom.”
Status Kosova i Metohije definiše Rezolucija 1244 koja kaže da je KiM sastavni deo Srbije pod protektoratom Ujedinjenih nacija. Preambula Ustava Republike Srbije kaže da je KiM sastavni deo Republike Srbije. Teritorija Republike Srbije je stoga definisana i Ustavom Republike Srbije i Rezolucijom 1244, međunarodnim pravnim aktom kojim se definiše status KiM.
Danska je deo Evropske Unije i u svom sastavu, u skladu sa svojim Ustavom, ima Farska ostrva koja sebe smatraju nezavisnom državom. Građani Farskih ostrva nemaju pogodnosti danskog pasoša niti mogućnost da se smatraju državljanima EU, pa čak ni državljanima Danske, imaju svoju fudbalsku reprezentaciju, donose svoje zakone, na referendumu su se još odavno izjasili za nezavisnost, ali ih Danska smatra svojom lokalnom samoupravom. Danskoj odgovora da faktičko stanje i problem sa delom teritorije, gde stanovništvo ne oseća pripadnost toj zemlji, reši tako što će njihove zahteve podvesti pod svoj Ustav sa visokim stepenom autonomije. Farska ostrva nemaju stolicu u Ujedinjenim nacijama.
Član 182. Stav 2. Ustava Republike Srbije kaže:
Republika Srbija ima Autonomnu pokrajinu Vojvodinu i Autonomnu pokrajinu Kosovo i Metohija. Suštinska autonomija Autonomne pokrajine Kosovo i Metohija urediće se posebnim zakonom koji se donosi po postupku previđenom za promenu Ustava.
Donošenjem Zakona o Kosovu i Metohiji, koristeći model Farskih ostrva, a i mnoge druge primere koji postoje u svetu, Srbija može, bez promene Ustava, poštujući Rezoluciju 1244, da podvede Kosovo i Metohiju pod svoj ustavno-pravni poredak. Saglasnost Albanaca za ovo nije potrebna. Zakonom će se odrediti sva pitanja, od državljanstva i ličnih karata, do podele/teritorijalne organizacije Kosova i Metohije, Zajednice srpskih opština, statusa četiri opštine na severu Kosova, sva poreska pitanja, pitanja penzija i socijalne zaštite, obrazovanja, članstva u međunarodnim organizacijama, sportskim organizacijama, itd.
Zakon o Kosovu i Metohiji će takođe definisati platformu za sve dalje pregovore sa Prištinom oko svih spornih pitanja, kao što su pitanja imovine i teritorijalne organizacije autonomne pokrajine Kosovo i Metohija. Osim ovih spornih pitanja, Srbija nema nijedan razlog da potpisuje bilo kakav obavezujući sporazum sa Prištinom. O stolici Kosova u Ujedinjenim nacijama ne može biti reči. Kosovo i Metohija je sastavni deo Srbije i tako će i ostati.
Komentariši